LÒNG BIẾT ƠN !

    

Sinh ra trong coûi ñôøi, con ngöôøi khoâng theå soáng coâ ñoäc moät mình. Con ngöôøi phaûi soáng vôùi ngöôøi khaùc, vì ngöôøi khaùc, cho ngöôøi khaùc, trong moät ñoaøn theå xaõ hoäi lôùn nhoû, trong khoâng gian vaø thôøi gian nhaát ñònh.

Soáng vôùi ngöôøi khaùc taát nhieân seõ taïo neân nhöõng moái quan heä, nhöõng töông quan giöõa con ngöôøi vôùi nhau.

Moái töông quan giöõa con ngöôøi seõ beàn vöõng, neáu thöïc söï con ngöôøi yù thöùc ñöôïc mình caàn ñeán moïi ngöôøi vaø khoâng ai coù theå soáng ñôn ñoäc moät mình. “Chaúng ai laø moät hoøn ñaûo’.

Thöôïng Ñeá taïo döïng con ngöôøi khoâng ai gioáng ai caû hình daùng laãn tính caùch vaø taâm hoàn. Qua ñoù ñeå moïi ngöôøi yù thöùc ñöôïc mình phaûi coäng taùc vôùi moïi ngöôøi, cuøng ñoaøn keát, nöông töïa vaøo nhau haàu xaây döïng cuoäc soáng vui töôi vaø traøn ñaày haïnh phuùc. Coù nhö theá, nhaân loaïi moùi thöïc söï hoaø bình vaø phaùt trieån beàn vöõng.  

Khoâng ai coù theå soáng moät mình caùch bieät laäp, neân moïi ngöôøi ñeàu quan heä, giao tieáp vôùi ñoàng loaïi mình treân hai con ñöôøng chính laø “cho” vaø “nhaän”. Qua hai con ñöôøng ñoù maø naûy sinh loøng bieát ôn, vaên hoaù caûm ôn.

"Uoáng nöôùc nhôù nguoàn

AÊn quaû nhôù ngöôøi troàng caây"

Ñoù chính laø lôøi daïy cuûa oâng cha ta truyeàn töø ngaøn ñôøi xöa vaø nay, ñeå con chaùu khaéc coát ghi taâm maø soáng sao cho phaûi ñaïo laøm ngöôøi. Con chaùu phaûi bieát ôn, hieáu kính vôùi toå tieân, oâng baø, cha meï, ñaõ coù coâng sinh thaønh döôõng duïc mình. Ñaïo hieáu veà loøng bieát ôn khoâng chæ  coù ôû nôi con chaùu bieát ôn toå tieân, oâng baø cha meï, maø cao caû hôn theá laø phaûi bieát ôn queâ cha ñaát toå, ghi nhôù coâng ôn toå quoác, nöôùc non, vôùi chính nhöõng ngöôøi ñaõ laøm ôn laøm phuùc cho mình.

Laø con Laïc, chaùu Hoàng, ai trong chuùng ta laïi khoâng coù doøng maùu aáy löu chaûy trong cô theå. Haèng naêm, haù chaúng phaûi chuùng ta toå chöùc ngaøy gioå toå Huøng Vöông ñoù sao?

"Hôõi ai ñi ngöôïc veà xuoâi,

Nhôù ngaøy gioå toå moàng möôøi thaùng ba".

Loøng bieát ôn chaân chính thì kkoâng bôûi lôøi noùi cöûa mieäng:"caùm ôn" hay "xin caûm ôn", maø caàn phaûi bieán noù thaønh haønh ñoäng. Bieát ôn toå tieân, oâng baø, cha meï cuûa con chaùu laø loøng hieáu thaûo, ñieàu ñoù ai maø khoâng hieåu, khoâng bieát. Nhöng thöïc teá loøng hieáu thaûo ñoù ñöôïc theå hieän nhö theá naøo môùi phaûi? Loøng hieáu thaûo khoâng phaûi chỉ laø moät söï traû coâng theo yù nghóa cuûa lao ñoäng: Toâi phaûi traû coâng cho anh theo söùc anh boû ra, hoaëc laø söï traû laõi suaát ngaân haøng. Phaän laøm con phaûi theå hieän ñaïo hieáu vôùi baäc sinh thaønh caû khi hoï coøn soáng treân coûi theá vaø caû khi hoï ñaõ khuaát. Noùi ñuùng hôn, ñaõ laø con ngöôøi ta phaûi soáng ñaïo hieáu suoát caû cuoäc ñôøi.

Loøng hieáu thaûo vôùi caùc baäc sinh thaønh, laø tieáp noái truyeàn thoáng tieân toå ñeå chaêm lo cho caùc theá heä töông lai nhö chính mình ñaõ laõnh laáy nôi toå tieân, cha meï mình.

Loøng bieát ôn ñoái vôùi queâ höông, daân toäc vaø toå quoác mình laø gì?

Ñoù chính laø söï quyeát taâm ra söùc xaây döïng queâ höông ñaát nöôùc mình caû ñôøi soáng vaät chaát laãn ñôøi soáng tinh thaàn. Noi göông caùc baäc tieàn boái, ta phaûi duøng heát taøi naêng, söùc khoeû, yù chí, tö töôûng vaø loøng yeâu meán queâ höông, yeâu meán ñoàng baøo ñeå khoâng ngöøng xaây döïng, baûo veä toå quoác. Thôøi chieán: saün saøng laøm taát caû neáu toå quoác caàn, duø cho phaûi hy sinh xöông maùu; Thôøi bình: ra söùc hoïc taäp, reøn luyeän ñaïo ñöùc, tri thöùc, söùc khoeû ñeå khoâng ngöøng naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn mình cuõng nhö giuùp cho ñoàng baøo mình cuøng phaùt trieån. Coù nhö theá thì ñaát nöôùc ta môùi coù theå phaùt trieån, daân ta môùi aám no, queâ höông Vieät Nam môùi ngaøy caøng giaøu ñeïp vaø vaên minh hôn.

Taïi sao yeâu meán xaây döïng queâ höông daân toäc ñoù laïi laø loøng bieát ôn saâu saéc nhaát ñoái vôùi toå quoác? Baùc Hoà ñaõ chæ cho ta trong baøi" Loøng yeâu nöôùc cuûa daân ta" raát ñaày ñuû vaø raát yù nghóa, toâi khoâng tieän neâu leân ñaây. Nhöng ta thöû gaãm nghó xem, loøng yeâu nöôùc truyeàn thoáng aáy trong thôøi bình naøy ñöôïc theå hieän theá naøo? Loøng bieát ôn toå quoác, bieát ôn ñoái vôùi caùc vò anh huøng daân toäc vaø caùc baäc cha anh ñi tröôùc, ta ñaõ theå hieän ñeán ñaâu? Phaûi chaêng ñoù chính laø söï tha hoaù nhaân caùch trong moät soá caùn boä ñaûng chính quyeàn, quan chöùc lôùn beù, suoát ngaøy chæ bieát vun veùn cho baûn thaân vaø gia ñình, tham oâ tham nhuõng maø khoâng maøng gì ñeán lôïi ích quoác gia ñoàng baøo? Phaûi chaêng coù moät söï chaïy ñua trong vieäc mua quan baùn chöùc, tìm tieàn taøi danh voïng vaø lôïi loäc maø queân ñi caûnh khoâng ít ngöôøi daân soáng trong caûnh ñoùi ngheøo, tuùng baàn; haøng traêm ngaøn ngöôøi phaûi soáng khoâng nhaø cöûa; treû em ñöôøng phoá ngaøy caøng taêng leân; teä naïn xaõ hoäi ngaøy caøng nhieàu vaø ñang len loõi vaøo taän trong noâng thoân, mieàn nuùi heûo laùnh; naïn xaâm phaïm tình duïc treû em cuõng ngaøy caøng gia taêng; vieäc xaûy ra tình traïng baïo löïc gia ñình, phaù thai ngaøy caøng taêng leân…. Suy nghó ñeán ñaây, toâi thaáy thaät ñau loøng.

Ñau loøng cho toå quoác, ñau loøng cho nhöõng gia ñình, nhöõng taäp theå coù nhöõng con ngöôøi soáng voâ ôn vaø ñau loøng cho chính nhöõng keû soáng voâ ôn boäi baïc vôùi toå tieân, oâng baø cha meï, voâ ôn vôùi ñoàng baùo, vôùi toå quoác. Nhöõng keû soáng voâ ôn, ñoàng nghóa vôùi vieäc hoï ñang chaø ñaïp neàn vaên hoaù daân toäc, chaø ñaïp leân neàn vaên hoaù veà loøng bieát ôn. Vaø ta coù theå thaáy roõ, söï voâ ôn ñang ngaøy caøng phaùt trieån lan roäng vaø ngaám ngaàm gieát cheát nhieàu taâm hoàn. Coù nhieàu gia ñình, cha con, anh em ruoät cheùm gieát nhau chæ vì ñaát leân giaù, phaân chia taøi saûn khoâng ñeàu; nhieàu gia ñình chính con caùi vì ñoàng tieàn maø vöùt boû cha meï nôi vieän döôõng laõo, thaäm chí cho vaøo traïi taâm thaàn maëc duø hoï khoâng heà haán gì; vaø muoân vaøn söï baát hieáu khaùc. Tuy nhieân, ñoäc aùc vaø ñaùng sôï nhaát vaãn laø nhöõng keû voâ ôn vôùi toå quoác, voâ ôn vôùi ñoàng baøo. Söï voâ ôn naøy theå hieän nôi nhöõng caùn boä quan chöùc tham oâ, tham nhuõng hay nhöõng keû kinh doanh treân xöông maùu cuûa ñoàng loaïi….

Chuùng ta thöïc söï phaûi ñau loøng bôûi vì haàu heát nhöõng ngöôøi soáng baát nhaân, voâ ôn, boäi nghóa thöôøng laø nhöõng ngöôøi coù hoïc thöùc. Hôn nöõa, ai maø chaúng ñöôïc giaùo duïc veà loøng bieát ôn ngay töø thuôû aáu thô.

Töø khi baét ñaàu coù trí khoân, ta ñöôïc hoïc nhöõng baøi hoïc laøm ngöôøi, veà loøng bieát ôn nôi tröôøng hoïc ñaàu tieân laø chính gia ñình chuùng ta. Cha meï, anh chò, hay oâng baø vaø nhöõng ngöôøi thaân yeâu khaùc ñaõ neâu göông saùng; taäp cho ta bieát noùi lôøi caùm ôn vôùi nhöõng ai giuùp ñôõ ta caùch naøy hay caùch khaùc.

Lôùn leân ta baét ñaàu ñöôïc ñöa ñeán tröôøng, moâi tröôøng chính yeáu daïi tri thöùc cho ta, trong ñoù caùc thaày coâ giaùo ñaõ tröïc tieáp höôùng daãn ta veà loøng bieát ôn. Vaø dó nhieân ta phaûi ghi nhôù coâng ôn vaø tìm caùch baùo ñaùp sao cho phaûi ñaïo: "Nhaát töï vi sö, baùn töï vi sö". Ta coøn phaûi bieát ôn nhöõng ngöôøi khaùc, ñoù khoâng chæ laø baïn beø trang löùa, maø ñoù coù theå laø moät ngöôøi voâ danh tieåu toát khaùc maø ta gaëp gôõ treân ñôøi. Duø ngöôøi ñoù chæ cho ta moät baùt nöôùc laû hay hoïc tìm caùch höôùng daãn ta, coù theå chæ laø ngöôøi chæ giuùp ta con ñöôøng khi ta laïc loái.

Giaùo duïc veà loøng bieát ôn baèng muoân vaøn thöù phöông tieän truyeàn thoâng: ñoù coù theå laø qua vieäc ta ñoïc baùo, xem saùch; ñoù coù theå laø truyeàn thanh truyeàn hình; caùch roõ raøng nhaát laø taám göông ngöôøi thöïc vieäc thöïc soáng veà loøng bieát ôn.

Loøng bieát ôn ñaâu phaûi chæ laø nguoàn nöôùc chaûy xuoâi. Bieát ôn nhöõng ai laøm ôn cho ta ñoù laø leõ thöôøng tình. Loøng bieát ôn phaûi theå hieän ôû choã mình phaûi bieát ôn taát caû nhöõng ai ñoùn nhaän söï cho ñi cuûa mình. Chaúng haïn, toâi cho baïn quaû cam, baïn caùm ôn toâi vì toâi ñaõ cho baïn moùn quaø; nhöng toâi caùm ôn baïn vì baïn ñaõ nhaän nôi toâi moùn quaø, bôûi baïn ñaõ taïo cho toâi moät dòp ñeå toâi laøm phuùc. Loøng bieát ôn laø moät söï qua laïi, toâi bieát ôn anh, anh bieát ôn toâi ; nhaø saûn xuaát bieát ôn ngöôøi tieâu duøng, ngöôøi tieâu duøng bieát ôn ngöôøi saûn xuaát, roài bieát ôn nhöõng ngöôøi trung gian… chuùng ta bieát ôn nhau vaø bieát ôn suoát ñôøi. Coù nhö theá, ñôøi môùi töôi vui vaø haïnh phuùc hôn.

Chuùng ta coøn phaûi theå hieän loøng bieát ôn cuûa ta ñoái vôùi trôøi ñaát vaø vaïn vaät:

"Caùm ôn trôøi moãi sôùm mai thöùc daäy,

ñaõ cho ta theâm moät ngaøy môùi ñeå vui soáng".

Bôûi phaàn thöôûng cao quyù nhaát cho moãi chuùng ta khi sinh ra treân coõi ñôøi naøy laø ñöôïc soáng, ñöôïc laøm ngöôøi vaø laøm ngöôøi ñuùng nghóa.

Ai trong chuùng ta maø khoâng thuoäc naèm loøng lôøi daïy cuûa Baùc:

"Caùc vua Huøng ñaõ coù coâng döïng nöôùc,

Baùc chaùu ta phaûi cuøng nhau giöõ laáy nöôùc";

… " Toå quoác Vieät Nam ta coù saùnh vai ñöôïc vôùi cöôøng quoác naêm chaâu hay khoâng…"; "Yeâu toå quoác, yeâu ñoàng baøo…"; … Sinh thôøi baùc duy chæ coù moät mô öôùc laø mong cho ñaát nöôùc ñöôïc hoaø bình, daân ta ñöôïc aám no, ñöôïc hoïc haønh vaø phaùt trieån. Taïi sao chuùng ta, nhöõng theá heä töông lai cuûa toå quoác khoâng chung söùc vôùi nhau ñeå noái daøi vaø toâ ñaäm theâm öôùc mô ñoù, baèng chính loøng nhaân nghóa yeâu thöông vaø ñoaøn keát.

Chuùng ta laø hoïc sinh, laø sinh vieân hay laø baát cöù thaønh vieân naøo trong ñaïi gia ñình daân toäc Vieät Nam. Nhaát laø taàng lôùp tri thöùc, chuùng ta phaûi leân tieáng vaø haønh ñoäng tröôùc heát laø vì loøng bieát ôn. Neáu taát caû chuùng ta soáng vì loøng bieát ôn ñoái vôùi toå quoác, ñoái vôùi tieân toå vaø quoác gia ñoàng baøo. Chaéc haún khoâng chæ chuùng ta, maø heát thaûy moïi ngöôøi daân Vieät Nam ñeàu seõ ñöôïc höôûng chung moät neàn hoaø bình ñích thaät. (Hoaø bình ñích thaät ôû ñaây töùc laø hoaø bình trong loøng moãi ngöôøi daân).

Chuùng ta phaûi ñeà cao loøng bieát ôn ñoái vôùi nhöõng con ngöôøi ngaøy ñeâm mieät maøi vì neàn hoaø bình daân toäc, vì söï phaùt trieån cuûa quoác gia. Trong ñoù coù caû nhöõng ngöôøi chieán só baûo veä toå quoác, canh giöõ bieân cöông; nhöõng nghieân cöùu sinh, nhöõng nhaø khoa hoïc, nhöõng nhaø chính trò, quaân söï, nhöõng nhaø vaên hoaù;  nhöõng nhaø giaùo chaân chính ngaøy ñeâm chaêm lo söï nghieäp giaùo duïc theá heä töông lai; nhöõng y baùc syõ thieän taâm, doác söùc cöùu ngöôøi; nhöõng kyõ sö xaây döïng; nhöõng ngöôøi coâng nhaân lao ñoäng mieät maøi hay nhöõng noâng daân caàn cuø caû ngaøy "baùn maët cho ñaát, baùn löng cho trôøi"; Vaø seû thieáu soùt neáu khoâng keå ñeán haøng traêm haøng ngaøn ngöôøi kieàu baøo yeâu nöôùc ñang höôùng veà toå quoác thaân yeâu…. Taát caû nhöõng ngöôøi ñoù xaây neân toaø nhaø thieâng lieâng cho daân toäc, maø chuùng ta ñang laø nhöõng ngöôøi cö truù trong ñoù.

Öôùc mong, taát caû moïi ngöôøi daân Vieät Nam, luoân bieát ñeà cao tinh thaàn yeâu meán vaø soáng taâm tình bieát ôn, nhö theå noù laø thöùc aên tinh thaàn khoâng theå thieáu trong cô theå Vieät Nam vaø trong taâm hoàn daân Vieät.